เครื่องหมายการค้า

เครื่องหมายการค้า
เครื่องหมายการค้า หมายถึง เครื่องหมายที่ใช้กำกับสินค้าเพื่อแสดงว่าสินค้าที่ใช้เครื่องหมายนั้นเป็นของผู้ใด
แตกต่างกับสินค้าของผู้อื่นอย่างใด เครื่องหมายการค้าอาจจะเป็นภาพ คำ ตัวอักษร ลายมือชื่อหรือตัวเลข
อย่างใดอย่างหนึ่งหรือหลายอย่างรวมกันก็ได้

ประเภทของเครื่องหมายการค้า แบ่งออกเป็น 4 ประเภท คือ
•  เครื่องหมายการค้า เครื่องหมายที่ใช้กำกับสินค้า เพื่อให้ผู้ซื้อสินค้าหรือคนทั่วไปแยกแยะได้ว่าสินค้านั้น
แตกต่างกับสินค้าของผู้อื่น เช่น โค้ก แตกต่างจากเป๊ปซี่
•  เครื่องหมายบริการ เป็นเครื่องหมายที่ใช้กับธุรกิจบริการ เพื่อแยกแยะว่าธุรกิจบริการนั้นแตกต่างจากธุรกิจ
บริการที่ใช้เครื่องหมายบริการของผู้อื่น เช่นเครื่องหมายบริการรูปดอกจำปีของสายการบินไทยแตกต่างกับ
สายการบินอื่น ๆ
•  เครื่องหมายรับรอง เป็นเครื่องหมายที่เจ้าของเครื่องหมายใช้รับรองคุณภาพหรือบริการของผู้อื่นว่า
คุณภาพหรือลักษณะของสินค้าหรือบริการนั้นมีคุณภาพอย่างไร เช่น เครื่องหมายรับรองรูปชามเชลล์ชวนชิม
เครื่องหมายรับรองเปิปพิสดาร
•  เครื่องหมายร่วม เป็นเครื่องหมายการค้าหรือบริการที่ใช้โดยบริษัทหรือรัฐวิสาหกิจในกลุ่มเดียวกันหรือโดย
สมาชิกของสมาคม สหกรณ์ เป็นต้น เช่น รูปช้างในรูปตะกร้าของเครือปูนซีเมนต์ไทย

เครื่องหมายการค้าที่จดทะเบียนได้ต้องมีลักษณะดังนี้
1.  มีลักษณะเป็นเครื่องหมาย เช่น อาจเป็นภาพ คำ ตัวอักษร ตัวเลข ลายมือชื่อ
2.  มีลักษณะบ่งเฉพาะ ได้แก่ เครื่องหมายการคัาที่มีลักษณะที่ทำให้ผู้ซื้อสินค้าทราบและเข้าใจว่าสินค้าที่ใช้
เครื่องหมายการค้านั้นแตกต่างจากสินค้าเครื่องหมายการค้าของบุคคลอื่น มีลักษณะ 7 ลักษณะดังนี้
•  ชื่อตัว ชื่อสกุล ต้องแสดงโดยลักษณะพิเศษและไม่เล็งถึงลักษณะหรือคุณสมบัติพิเศษของสินค้าโดยตรง
•  คำหรือข้อความที่ไม่ได้เล็งถึงลักษณะหรือคุณสมบัติของสินค้าโดยตรง เช่น super clean
•  ไม่เป็นชื่อทางภูมิศาสตร์ เช่น กทม . เกาะเสม็ด
•  กลุ่มของสีที่แสดงโดยลักษณะพิเศษหรือตัวหนังสือ ตัวเลข หรือคำประดิษฐ์ขึ้น เช่น แถบสีเขียว ส้ม แดง
ของร้านเซเว่นอีเลฟเว่น
•  ลายมือชื่อของผู้จดทะเบียนขอจดได้ แต่ของบุคคลอื่นต้องขออนุญาตจากบุคคลนั้นหรือบุคคลที่ตายไป
แล้วต้องขออนุญาตจากบุพการี คู่สมรส ผู้สืบสันดาน ( ถ้ามี )
•  ภาพของผู้ขอจดทะเบียนจดได้ แต่ถ้าเป็นภาพของบุคคลอื่นต้องขออนุญาตจากบุคคลนั้นหรือบุคคลที่ตาย
ไปแล้วต้องขออนุญาตจากบุพการี คู่สมรส ผู้สืบสันดาน ( ถ้ามี )
•  ภาพที่ประดิษฐ์ขึ้น คือ ภาพที่คิดขึ้น ทำ แต่ง สร้าง จินตนาการ ดัดแปลงขึ้นและไม่เป็นภาพบรรยายสินค้า
เช่น ภาพมิคกี้เม้าส์
3.  ไม่มีลักษณะต้องห้ามตามกฎหมาย ได้แก่
•  ตราแผ่นดิน พระราชลัญจกร
•  ธงชาติของประเทศไทย
•  พระปรมาภิไธย
•  พระบรมฉายาลักษณ์
•  ชื่อ คำ ข้อความหรือเครื่องหมายใดอันแสดงถึงพระมหากษัตริย์ หรือพระราชวงศ์
•  ธงชาติหรือเครื่องหมายประจำชาติของรัฐต่างประเทศ
•  เครื่องหมายราชการ เครื่องหมายกาชาด นามกาชาด หรือกาเจนีวา
•  เครื่องหมายที่เหมือนหรือคล้ายกับเหรียญ ใบสำคัญ หนังสือรับรอง หรือเครื่องหมายอื่นใดอันได้รับเป็น
รางวัลในการแสดงหรือประกวดสินค้าที่รัฐบาลไทย ส่วนราชการ รัฐวิสาหกิจ
•  เครื่องหมายที่ขัดต่อความสงบเรียบร้อยหรือศีลธรรมอันดีของประชาชนหรือรัฐประศาสนโยบาย
•เครื่องหมายที่เหมือนกับเครื่องหมายที่มีชื่อเสียงแพร่หลายทั่วไป ซึ่งอาจทำให้
ประชาชนสับสน
• สิ่งบ่งชี้ทางภูมิศาสตร์ที่ได้รับความคุ้มครองตามกฎหมายว่าด้วยการนั้น
• เครื่องหมายอื่นที่รัฐมนตรีประกาศกำหนด
4. ไม่เหมือนหรือคล้ายกับเครื่องหมายการค้าที่จดทะเบียนไว้แล้ว จะต้องไม่มีลักษณะเป็น คำ ๆ เดียวกันหรือ
เป็นรูป ๆ เดียวกัน และจะต้องไม่คล้ายกับเครื่องหมายการค้าของบุคคลอื่น แต่ถ้าคล้ายกันนี้สาธารณชนผู้ซื้อ
สามารถแยกแยะความแตกต่างกันได้ เครื่องหมายการาค้านั้นก็อาจรับจดทะเบียนได้ แต่ถ้าหากคล้ายกันจน
ทำให้สาธารณชนผู้ซื้อสับสนหลงผิดในความเป็นเจ้าของสินค้า หรือแหล่งกำเนิดของสินค้าแล้วเครื่องหมาย
การค้านั้นก็ไม่อาจรับจดทะเบียนได้

บทบาทของเครื่องหมายการค้าในเชิงพาณิชย์
1. เป็นสื่อกลางในการซื้อขายสินค้า
•  เป็นสัญลักษณ์แทนตัวผู้ผลิตสินค้า
•  บอกแหล่งที่มาของสินค้า
•  แสดงคุณภาพของสินค้า
ผู้ซื้อสินค้าสามารถเลือกซื้อสินค้าโดยจดจำเครื่องหมายการค้าที่ใช้กับสินค้านั้น ๆ ได้
2. รักษาสิทธิประโยชน์ของเจ้าของเครื่องหมายการค้า เจ้าของการค้าย่อมได้รับความคุ้มครองตามกฎหมาย
•  สิทธิแต่เพียงผู้เดียวในการใช้เครื่องหมายการค้ากับสินค้าของตน
•  สิทธิที่จะโอนหรืออนุญาตให้ผู้อื่นใช้เครื่องหมายการค้าของตนได้
•  สิทธิที่จะเรียกร้องค่าทดแทนทางแพ่ง
•  สิทธิฟ้องร้องดำเนินคดีอาญา
3. คุ้มครองผู้บริโภคสินค้า เครื่องหมายการค้าแตกต่างกันย่อมเป็นประโยชน์ต่อผู้บริโภคดังนี้
•  ผู้บริโภคซื้อสินค้าได้ถูกต้องไม่สับสนหลงผิด
•  เพิ่มโอกาสในการเลือกซื้อสินค้าในการบริโภค
4. โฆษณาสินค้า การโฆษณาสินค้าเป็นประโยชน์ต่อผู้บริโภค ดังนี้
    ผู้บริโภคสามารถจดจำสินค้าจากเครื่องหมายการค้าที่กำกับอยู่กับสินค้าได้

หลักเกณฑ์การพิจารณาความเหมือนหรือคล้ายกัน
1.  พิจารณาเสียงและสำเนียงเรียกขานเครื่องหมายการค้า
2.  พิจารณาการวางรูปลักษณะของคำ ของตัวอักษร จำนวนตัวอักษรหรือการประดิษฐ์ตัวอักษร
3.  พิจารณาจากความเหมือนหรือคล้ายในรูปเครื่องหมายการค้า
4.  พิจารณาจากลักษณะการวางรูปรอยประดิษฐ์
5.  พิจารณาจากสินค้าที่ใช้เครื่องหมายการค้านั้น ๆ
6.  พิจารณาจากการใช้เครื่องหมายการค้ากับตัวสินค้า
7.  พิจารณาจากเจตนาของผู้ยื่นขอจดทะเบียน

สิทธิในความเป็นเจ้าของเครื่องหมายการค้า แบ่งได้ 2 ส่วนดังนี้
1.  เครื่องหมายการค้าที่ยังไม่ได้จดทะเบียน
•  เจ้าของเครื่องหมายการค้ามีสิทธิที่จะใช้เครื่องหมายการค้าที่ยังไม่ได้จดทะเบียนนั้นได้
•  มีสิทธิที่จะฟ้องคดีกับบุคคลใดซึ่งเอาสินค้าของตนไปลวงขายว่าเป็นสินค้าของเจ้าของเครื่องหมายการ
ค้านั้น
•  แต่จะฟ้องคดีเพื่อป้องกันการละเมิดเครื่องหมายการค้าที่ไม่ได้จดทะเบียนหรือเรียกค่าเสียหายไม่ได้

2.  เครื่องหมายการค้าที่จดทะเบียนแล้ว
•  เจ้าของเครื่องหมายการค้ามีสิทธิแต่เพียงผู้เดียวที่จะใช้เครื่องหมายการค้าสำหรับสินค้าที่จดทะเบียนแล้ว
•  ในกรณีที่มีผู้อื่นละเมิดสิทธิในเครื่องหมายการค้า เจ้าของเครื่องหมายการค้าที่จดทะเบียนไว้มีสิทธิที่จะ
ฟ้องร้องและเรียกค่าสินไหมทดแทนได้
•  มีสิทธิที่ฟ้องคดีอาญาสำหรับผู้กระทำผิดตาม พรบ . เครื่องหมายการค้าได้
•  มีสิทธิในการทำสัญญาอนุญาตให้ผู้อื่นใช้เครื่องหมายการค้าของตน
•  มีสิทธิในการใช้สีเครื่องหมายการค้าได้ทุกสี ในกรณีที่จดทะเบียนไว้โดยไม่จำกัดสี

เครื่องหมายการค้ามีประโยชน์อย่างไร
1.  ด้านเจ้าของเครื่องหมายการค้า ทำให้ผู้บริโภคสามารถจดจำหรือเรียกขานสินค้าของเจ้าของเครื่อง
หมายการค้านั้น ซึ่งจะทำให้ผู้บริโภคสามารถแยกแยะเพื่อเลือกซื้อสินค้าของเจ้าของเครื่องหมายการค้านั้น
ได้ และ ไม่สับสนกับสินค้าที่ใช้เครื่องหมายการค้าอื่น ๆ
2.  ด้านผู้บริโภค ทำให้ผู้บริโภคสามารถแยกแยะสินค้าที่ใช้เครื่องหมายการค้านั้นจากสินค้าที่ใช
้เครื่องหมายการค้าอื่นและเครื่องหมายการค้าจะทำให้ผู้บริโภคสามารถเลือกซื้อสินค้าที่มีคุณภาพตามต้อง
การรวมทั้งทราบถึงตัวเจ้าของเครื่องหมายการค้าด้วย

อายุการคุ้มครอง เครื่องหมายการค้าที่จดทะเบียนแล้วมีอายุความคุ้มครอง 10 ปี เมื่อครบกำหนดสามารถ
ที่จะต่ออายุได้เป็นคราว ๆ ละ 10 ปี ผลกระทบของการละเมิดเครื่องหมายการค้าต่อเศรษฐกิจของประเทศ
1.  ทำให้เกิดการฟ้องร้องดำเนินคดีเพื่อโต้แย้งสิทธิในความเป็นเจ้าของเครื่องหมายการค้าระหว่างกันขึ้น
2. การละเมิดเครื่องหมายการค้าของต่างประเทศเกิดผลเสียหายต่อระบบเศรษฐกิจของประเทศ
เช่น อเมริกาซึ่งเป็นตลาดส่งออกที่สำคัญของไทย ตอบโต้ด้วยการตัด GSP หลายรายการ ซึ่งส่งผลกระทบต่อธุรกิจการส่งออกของไทยเป็นอย่างมาก
3.  ต่างประเทศที่ละเมิดเครื่องหมายการค้าของไทยมีผลทำให้ผู้ส่งออกของไทยไม่สามารถส่งสินค้าไปยัง
ต่างประเทศนั้น ๆ ได้ ทำให้ต้องสูญเสียรายได้และการขยายตลาดส่งออก